Đọt sầu riêng là yếu tố then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình ra hoa, đậu trái và năng suất cuối vụ. Nhiều năm qua, không ít nhà vườn Tây Nguyên và miền Đông Nam Bộ đã gặp phải bài toán nan giải: nếu chặn đọt thì cây suy kiệt, rụng trái hàng loạt. Nhưng nếu để cây đi đọt tự nhiên cùng lúc với giai đoạn xổ nhụy thì cây lại không đủ sức vừa nuôi đọt vừa nuôi trái.

Thực tế cho thấy, về đặc tính sinh lý, khi dinh dưỡng thiếu hụt, cây sầu riêng luôn ưu tiên nuôi đọt trước, sau đó mới đến trái. Vì vậy, nếu để tình trạng đọt và bông cùng xuất hiện thì rụng trái non gần như là điều không thể tránh khỏi.

Vậy giải pháp tối ưu nào để vừa giữ cây khỏe, vừa hạn chế rụng trái? Câu trả lời nằm ở việc khiển đọt trước khi xổ nhụy.

1. Cơ sở sinh lý: Vì sao cây ưu tiên nuôi đọt trước nuôi trái?

Để hiểu rõ tầm quan trọng của việc khiển đọt, bà con cần nắm được cơ chế sinh lý của cây sầu riêng. Khi bước vào giai đoạn ra hoa, cây tiêu hao dinh dưỡng rất lớn. Tuy nhiên, cơ chế tự nhiên luôn ưu tiên phát triển bộ lá non trước, vì lá chính là cơ quan quang hợp, tạo ra nguồn dinh dưỡng cho toàn bộ cây.

Nếu đọt non và bông sầu riêng cùng xuất hiện:

• Dinh dưỡng bị phân tán: Đọt non “tranh” phần lớn dinh dưỡng, khiến hoa và trái non thiếu nguồn nuôi dưỡng.
• Nguy cơ rụng trái cao: Khi không đủ chất, cây sẽ tự động “thải bỏ” trái non để dồn nuôi bộ lá.
• Suy cây sau vụ: Cây vừa nuôi đọt vừa nuôi trái khiến sức cây yếu, ảnh hưởng đến mùa sau.

Do đó, việc khiển đọt sầu riêng, tức là chủ động điều chỉnh để cây ra đọt trước thời điểm xổ nhụy. Đây là kỹ thuật quan trọng để cân bằng sinh lý, tránh cạnh tranh dinh dưỡng giữa lá và trái.

2. Khiển đọt sầu riêng là gì?

Nói một cách đơn giản, khiển đọt là biện pháp tác động nhằm điều chỉnh thời điểm ra đọt. Để đọt xuất hiện sớm hơn giai đoạn xổ nhụy. Nhờ đó, khi lá non kịp chuyển già (lụa), toàn bộ dinh dưỡng sẽ được ưu tiên dồn vào nuôi trái non.

Khác với việc “cưỡng ép” cây bằng cách chặn đọt hoặc siết nước. Khiển đọt là một kỹ thuật mềm dẻo, giúp cây phát triển theo chu kỳ sinh học tự nhiên, không làm cây suy kiệt.

3. Thời điểm vàng để khiển đọt

Theo thực tế sản xuất, từ lúc cây ra mắc cua cho đến khi xổ nhụy thường kéo dài khoảng 1,5 – 2 tháng. Đây được xem là khoảng thời gian vàng để bà con tác động.

Khi quan sát thấy mắt cua sáng rõ, đó là dấu hiệu chắc chắn rằng bông đã đậu. Lúc này, bà con có thể tiến hành xử lý để kích cây ra đọt. Việc chọn đúng thời điểm không chỉ giúp đọt ra đồng loạt mà còn đảm bảo lá kịp già trước khi trái bắt đầu lớn.

Xem thêm bài viết chia sẻ Kỹ thuật làm bông sầu riêng

4. Cách khiển đọt sầu riêng hiệu quả

Để đạt hiệu quả tối ưu, bà con cần phối hợp nhiều biện pháp từ dinh dưỡng sầu riêng, chế độ nước, đến phân bón lá. Cụ thể:

4.1. Bón gốc kích đọt

Trong giai đoạn thúc ra đọt, bà con nên ưu tiên sử dụng NPK có hàm lượng đạm cao. Đạm giúp cây bật chồi mạnh, đồng thời hỗ trợ quá trình phát triển của lá non.

4.2. Phun phân bón lá chuyên dùng

Song song với bón gốc, cần kết hợp phun phân bón lá có chứa các yếu tố kích thích đọt và vi lượng cần thiết. Điều này giúp lá non ra đều, khỏe, hạn chế sâu bệnh tấn công.

4.3. Chế độ nước hợp lý

Nước đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong giai đoạn nuôi bông và đọt. Cần duy trì tưới nước đầy đủ, tuyệt đối không để cây bị khô hạn hoặc úng nước. Bởi nếu cây bị sốc nước, cả đọt và bông đều bị ảnh hưởng nặng nề.

4.4. Theo dõi sức cây

Không phải vườn nào cũng có thể áp dụng một công thức chung. Hiệu quả khiển đọt còn phụ thuộc vào:

• Tuổi cây và sức cây.
• Tình trạng dinh dưỡng tích lũy từ trước.
• Thời tiết và khí hậu từng vùng.
  Do đó, bà con nên linh hoạt điều chỉnh, tốt nhất có sự tư vấn của kỹ sư nông nghiệp để có phác đồ phù hợp.

5. Lợi ích của việc khiển đọt trước xổ nhụy

Nếu làm đúng kỹ thuật, hiệu quả đem lại là rất rõ rệt:

• Trái non giữ chắc hơn: Dinh dưỡng dồn vào nuôi trái, hạn chế rụng sinh lý.
• Cây khỏe, không suy: Vì không bị “cưỡng ép” mà được điều chỉnh hợp lý.
• Năng suất ổn định: Trái phát triển đều, chất lượng cơm ngon, gai bóng đẹp.
• Chu kỳ ra hoa – nuôi trái cân bằng: Giúp cây có sức cho các mùa sau, hạn chế tình trạng “năm trúng – năm thất”.

6. Những sai lầm thường gặp khi khiển đọt

Dù kỹ thuật không quá phức tạp, nhưng nhiều nhà vườn vẫn mắc sai lầm:

• Chọn sai thời điểm: Khiển quá sớm thì đọt chưa kịp già, còn khiển muộn thì bông đã xổ, dẫn đến cạnh tranh dinh dưỡng.
• Dùng phân không phù hợp: Lạm dụng phân đạm dễ làm lá ra dồn dập, cây mất cân đối dinh dưỡng.
• Tưới tiêu không hợp lý: Khô hạn hay úng đều làm giảm hiệu quả, thậm chí gây rụng trái hàng loạt.
• Thiếu theo dõi kỹ thuật: Mỗi vườn, mỗi giống, mỗi lứa cây cần cách điều chỉnh khác nhau.

7. Vai trò của dinh dưỡng trong kỹ thuật khiển đọt

Dinh dưỡng sầu riêng là nền tảng để mọi kỹ thuật canh tác đạt hiệu quả. Trước khi bước vào giai đoạn khiển đọt, bà con cần đảm bảo cây được bổ sung đầy đủ:

• Đạm (N): Kích thích bật chồi.
• Lân (P): Phát triển bộ rễ, hỗ trợ quá trình ra hoa.
• Kali (K): Cố định trái, giúp cơm chắc và ngon.
• Vi lượng (Ca, Mg, Zn, Bo,…): Tăng cường sức đề kháng, chống rụng sinh lý.

Một chế độ dinh dưỡng cân đối sẽ giúp cây có sức bật đọt mạnh mẽ mà không làm suy kiệt.

Xem thêm chi tiết về Kỹ thuật bón phân cho sầu riêng

8. Khiển đọt và mối liên hệ với xử lý ra hoa sầu riêng

Thực tế, kỹ thuật xử lý ra hoa sầu riêng và khiển đọt có mối quan hệ mật thiết. Nếu không điều chỉnh tốt, đọt non ra trùng với giai đoạn bông trổ sẽ phá hỏng cả quá trình xử lý ra hoa.

Do đó, bà con cần xem việc khiển đọt là một phần không thể thiếu trong quy trình tổng thể: từ kích thích phân hóa mầm hoa, điều tiết ra đọt, nuôi bông, dưỡng trái. Chỉ khi toàn bộ chuỗi này được thực hiện nhịp nhàng thì cây mới đạt năng suất và chất lượng cao.

Kết luận

Đọt sầu riêng tuy chỉ là một phần trong quá trình sinh trưởng, nhưng lại quyết định trực tiếp đến khả năng giữ trái và năng suất cả vườn. Nếu đọt và bông xuất hiện cùng lúc, trái non sẽ khó tránh khỏi rụng hàng loạt. Vì vậy, việc khiển đọt trước khi xổ nhụy chính là giải pháp khoa học và bền vững. Vừa giữ cây khỏe, vừa giúp trái đậu chắc, năng suất ổn định.

Để áp dụng thành công, bà con cần chú ý chọn đúng thời điểm, phối hợp đồng bộ các biện pháp về phân bón, nước và chăm sóc. Quan trọng hơn, mỗi vườn có điều kiện khác nhau nên cần theo dõi sát thực tế và tham khảo ý kiến kỹ sư nông nghiệp.

Nắm vững kỹ thuật khiển đọt, bà con sẽ biến “bài toán nan giải” thành lợi thế. Đưa vườn sầu riêng đạt hiệu quả cao cả về sản lượng lẫn chất lượng.

Mời bà con xem thêm các bài viết kỹ thuật khác TẠI ĐÂY.

Nếu Quý bà con cần hỗ trợ thêm kỹ thuật cây trồng. Hãy liên hệ cho chúng tôi qua Fanpage hoặc hotline 0901.21.25.26.
Vinasa luôn sẵn sàng hỗ trợ tư vấn kỹ thuật miễn phí cho bà con trong quá trình chăm sóc cây trồng.