Trong những năm gần đây, cách trồng nấm rơm đã trở thành một kỹ thuật nông nghiệp được áp dụng rộng rãi nhờ tính linh hoạt và khả năng cho lợi nhuận nhanh chỉ sau 10–14 ngày. Dù trồng ở sân nhà, ban công hay quy mô lớn trong khu nhà trồng, nấm rơm vẫn phát triển tốt nếu kiểm soát đúng độ ẩm, nhiệt độ và nguồn nguyên liệu. Tuy nhiên, để đạt năng suất cao, người trồng cần hiểu rõ đặc tính sinh học của nấm rơm – một loài ưa nhiệt, nhạy cảm với môi trường và dễ bị ảnh hưởng nếu quy trình không chuẩn.
Bài viết sau sẽ tổng hợp đầy đủ kiến thức quan trọng, từ điều kiện lý tưởng, lựa chọn nguyên liệu, quy trình ủ rơm đến chăm sóc – thu hoạch. Đây là “bản đồ kỹ thuật” giúp người mới có thể bắt đầu và người trồng lâu năm tối ưu năng suất mỗi vụ.
I. Tìm hiểu đặc tính sinh trưởng trước khi trồng nấm rơm
Trước khi bước vào kỹ thuật, cần hiểu cách nấm rơm phát triển để điều chỉnh môi trường đúng “khẩu vị” của chúng.
Nấm rơm là loài nấm nhiệt đới, phát triển mạnh trong khoảng 30–38°C, độ ẩm không khí khoảng 70–85%, và độ ẩm nguyên liệu khoảng 60–70%. Nấm không cần ánh sáng mạnh, nhưng cần ánh sáng khuếch tán nhẹ để kích thích tạo quả thể.
Điểm đặc biệt của nấm rơm là chu kỳ sinh trưởng ngắn. Chỉ trong 10–12 ngày là có thể thu hoạch lứa đầu. Tuy nhiên, tốc độ nhanh cũng đồng nghĩa nấm rất nhạy cảm với môi trường: thừa nước, thiếu nhiệt hoặc rơm kém chất lượng đều có thể làm thất bại cả mẻ.
II. Cách trồng nấm rơm bằng phôi
Trồng nấm bằng phôi là bước đơn giản nhất dành cho người mới, bởi toàn bộ công đoạn ủ meo đã được nhà sản xuất thực hiện. Người trồng chỉ cần chăm sóc đúng kỹ thuật để nấm phát triển mạnh và ra đều.
1. Chọn phôi nấm đạt chuẩn
Trước khi bắt đầu, người trồng cần chọn phôi nấm có:
- Bề mặt phôi trắng đều, tơ ăn mạnh.
- Không xuất hiện đốm xanh, đen (dấu hiệu nhiễm khuẩn).
- Mùi thơm nhẹ đặc trưng của nấm, không có mùi chua.
- Phôi cứng chắc, không bị nhũn nước.
Chất lượng phôi quyết định 60% năng suất thu hoạch.
2. Cách xử lý môi trường trước khi đặt phôi
Dù trồng trong nhà hay ngoài trời, môi trường cần:
- Khô ráo, thông thoáng nhưng tránh gió lùa.
- Che nắng 100%, tạo bóng mát.
- Nền đất không bị ẩm đọng nước.
Nếu trồng trong nhà kín, nên dùng mái lưới lan hoặc nhà tôn cách nhiệt để hạn chế thay đổi nhiệt độ.
3. Chăm sóc phôi nấm rơm đúng kỹ thuật
Đặt phôi trên giá tre, kệ gỗ hoặc nền sạch có tấm lót.
Thời gian đầu (0–3 ngày):
- Giữ ẩm nền nhưng chưa tưới trực tiếp lên phôi.
- Giữ nhiệt độ 32–36°C để tơ phát triển mạnh.
Giai đoạn tạo quả thể (3–7 ngày):
- Phun sương nhẹ 2–3 lần/ngày.
- Duy trì độ ẩm 70–80%.
- Mở cửa thông gió nhẹ để giảm CO₂ giúp nấm tạo nút.
Giai đoạn thu hoạch (ngày 7 trở đi):
- Thu khi nấm còn hình “trứng”, tai chưa bung.
- Năng suất thường đạt 20–30% trọng lượng phôi.
III. Cách trồng nấm rơm không cần meo
Đây là phương pháp cổ truyền, dựa trên quá trình tự lên men và nấm tự “ăn” rơm rồi mọc lên mà không cần cấy meo. Tuy công sức nhiều hơn, nhưng mang lại nấm có hương vị thơm đậm hơn và chi phí thấp.
1. Chuẩn bị nguyên liệu rơm
Rơm phải:
- Vàng khô, sạch, không bị mốc.
- Không dính phân hay bụi bẩn.
- Ngâm nước vôi loãng 2–3 giờ để hạn chế vi sinh vật gây hại.
2. Tạo mô – ủ rơm lên men tự nhiên
Rơm được xếp thành mô cao 40–50 cm, rộng 80–100 cm.
Trong quá trình lên men, nhiệt độ mô sẽ tăng lên 40–45°C—đây là điều kiện lý tưởng để nấm rơm tự phát triển.
Trong 3–5 ngày đầu:
- Giữ độ ẩm ổn định.
- Tránh mưa, tránh gió lùa.
- Đảo mô nếu nhiệt lên quá cao.
3. Chăm sóc – thu hoạch
Khi mô rơm đạt độ ấm vừa phải, những nút nấm sẽ xuất hiện tự nhiên.
Phương pháp này cho năng suất thấp hơn, nhưng phù hợp trồng quy mô nhỏ hoặc hộ gia đình muốn tận dụng rơm rạ sẵn có.
IV. Cách trồng nấm rơm tại nhà
Nếu bạn không có sân rộng hoặc không muốn xử lý rơm phức tạp, có thể trồng nấm rơm tại nhà bằng phôi hoặc rơm đóng bịch.
1. Chọn địa điểm trồng
- Ban công có mái che.
- Gầm cầu thang, nhà kho, sân sau.
- Nhà lưới mini có mái che chống nóng.
Điều quan trọng nhất là kiểm soát được nhiệt – ẩm, hai yếu tố quyết định sự hình thành nấm.
2. Chăm sóc nấm rơm tại nhà
- Phun sương nhẹ mỗi ngày nhưng không để đọng nước.
- Giữ không gian thoáng, không kín hoàn toàn.
- Tránh mở quạt mạnh vì nấm dễ mất nước.
Năng suất tại nhà có thể đạt 20–25% trọng lượng phôi nếu môi trường ổn định.
V. Lưu ý quan trọng trong quy trình trồng nấm rơm
Để đảm bảo nấm phát triển đồng đều, người trồng cần chú ý:
1. Không tưới đẫm nước
Nấm rơm không thích nước trực tiếp. Tưới nhiều khiến:
- Tơ bị chết non.
- Nấm úng, vàng.
- Xuất hiện nấm tạp hoặc vi khuẩn.
2. Duy trì nhiệt độ hợp lý
Nhiệt dưới 28°C: tơ phát triển chậm, khó ra quả thể.
Nhiệt trên 40°C: tơ bị chết.
3. Giữ môi trường sạch
Nấm rất nhạy với tạp khuẩn. Không để:
- Ruồi, kiến, gián xuất hiện.
- Rác thải hoặc phôi hư trong khu vực trồng.
4. Không di chuyển phôi trong giai đoạn tơ ăn mạnh
Di chuyển khiến tơ bị đứt, giảm khả năng tạo nấm.
VI. So sánh 3 phương pháp cách trồng nấm rơm phổ biến
Ba phương pháp gồm trồng bằng phôi, trồng tại nhà, và không cần meo đều có ưu – nhược điểm riêng. Trồng bằng phôi phù hợp hộ gia đình và người mới vì dễ thành công, tỉ lệ nhiễm thấp, thời gian thu nhanh. Trồng tại nhà là biến thể đơn giản hơn, chủ yếu tối ưu không gian nhỏ nhưng vẫn đảm bảo năng suất ổn định. Trong khi đó, phương pháp không cần meo lại gắn với truyền thống, chi phí thấp và tận dụng rơm có sẵn nhưng đòi hỏi kỹ thuật ủ rơm chuẩn, năng suất thường không cao bằng hai phương pháp còn lại. Việc lựa chọn phụ thuộc điều kiện mỗi người và mục tiêu sản xuất.
VII. KẾT BÀI
Nắm vững cách trồng nấm rơm từ đặc tính sinh trưởng đến quy trình chăm sóc là chìa khóa để người trồng chủ động năng suất và chất lượng mỗi vụ. Dù áp dụng phương pháp trồng bằng phôi, không cần meo hay mô hình tại nhà, yếu tố quan trọng nhất vẫn là kiểm soát nhiệt độ – độ ẩm – vệ sinh môi trường. Khi thực hiện đúng, nấm rơm sẽ phát triển đồng đều, ít nhiễm khuẩn và cho thu hoạch nhanh chỉ trong vài ngày.
Mọi chi tiết thêm thông tin sản phẩm vui lòng liên hệ Vinasa qua fanpage hoặc hotline 0901.21.25.26.
Vinasa luôn sẵn sàng hỗ trợ tư vấn kỹ thuật miễn phí cho bà con trong quá trình chăm sóc cây trồng.
Xem thêm bài viết kỹ thuật khác TẠI ĐÂY.
