Sầu riêng nhiễm cadimi đang gây tâm lý lo ngại của người tiêu dùng trong nước và là nguyên nhân khiến trái Việt mất “cửa” xuất khẩu. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các nguyên nhân nguồn gốc cadimi, hệ lụy cây và sức khỏe, đồng thời hướng dẫn giải pháp cải tạo đất, kiểm soát tồn dư cadimi, bảo vệ trái ngon, thương hiệu bền vững.
I. Cadimi là gì? Tại sao cadimi gây hại với cơ thể người?
Cadimi (Cd) là kim loại nặng, đồng thời là chất độc cực mạnh. Tồn tại do ô nhiễm từ môi trường tự nhiên (như khai khoáng) và do sản xuất công nghiệp, đặc biệt phân phốt phát và phân hữu cơ không được kiểm chứng.
Khi Cadimi tích tụ trong đất và được cây sầu riêng hấp thu → lọt vào cơ thể người qua đường tiêu hóa.
Ở người, cadimi có thể gây:
- Tổn thương hệ thống thận (hội chứng Fanconi), gan, phổi
- Ảnh hưởng đến xương – còi xương, loãng xương, nguy cơ gãy
- Giảm đề kháng, suy giảm chức năng sinh sản và tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư
Cadimi tích tụ lâu dài dù ở hàm lượng thấp vẫn có thể gây nhiễm độc. Hậu quả lâu dài với sức khỏe cộng đồng.
II. Hiện trạng sầu riêng Việt Nam nhiễm cadimi
a. Nguyên nhân sầu riêng nhiễm cadimi
- Phân bón không đạt chuẩn: Nhiều loại phân phốt phát hoặc phân hữu cơ, phân chuồng nhập khẩu không qua kiểm định, chứa cadimi vượt ngưỡng.
- Ô nhiễm môi trường vùng trồng: Vườn nằm gần khu công nghiệp, vùng nước thải hoặc đất phèn cố hữu có thể chứa cadimi cao.
- Canh tác thiếu kiểm soát: Không kiểm nghiệm định kỳ mẫu đất, chưa áp dụng công nghệ GAP/VietGAP dẫn đến việc trồng sầu riêng “vô tình” trên vùng đất nhiễm.
b. Hệ lụy sầu riêng Việt bị nhiễm cadimi
- Cây hút cadimi vào trái → trái không an toàn và không đủ điều kiện xuất khẩu EU, Mỹ, Nhật Bản…
- Giảm giá trị kinh tế: Trái bị từ chối hoặc giảm giá mạnh tại thị trường cao cấp, ảnh hưởng lâu dài đến thương hiệu vùng trồng.
- Mất uy tín lâu dài trong mắt người tiêu dùng nội địa, nhất là với đối tượng ưu tiên trái sạch, trái an toàn.
III. Giải pháp kiểm soát cadimi trong sầu riêng
a. Mô hình kiểm soát chất lượng tại vườn
- Phân tích đất/gốc định kỳ 6 – 12 tháng/lần để phát hiện sớm sầu riêng nhiễm cadimi.
- Thiết lập vùng trồng sạch, cách ly khu công nghiệp/ngập mặn/phèn.
- Áp dụng quy trình VietGAP/GAP trong việc xử lý phân bón, nước tưới và kiểm nghiệm sản phẩm đầu ra.
b. Sử dụng phân bón an toàn, hạn chế cadimi
Chọn phân bón đảm bảo: phân hữu cơ được kiểm nghiệm vô độc, không nhập từ nguồn mặt đất ô nhiễm.
Tăng cường phân chuồng ủ kỹ và bổ sung nấm Trichoderma. Giúp cải tạo đất và giảm khả năng cây hấp thu cadimi.
Giảm tối đa phân phốt phát vô cơ có cadimi cao. Ưu tiên sử dụng phân NPK đạt chuẩn hoặc phân chứa kali sulphate, vôi, dolomite.
c. Cải tạo đất bị nhiễm cadimi hiệu quả
- Tăng độ pH bằng cách bón vôi, mục tiêu pH > 6.5. Đất kiềm giúp giảm khả năng hoà tan và hấp thu cadimi.
- Bổ sung phân hữu cơ mùn + vi sinh Trichoderma hoặc Bacillus để tạo sinh vật cố định Cd trong đất.
- Mô hình cầu nối: Trồng xen đậu, ngô, cây keo, cỏ Vetiver giúp thu gom cadimi; sau vụ xử lý và loại bỏ chất thải. Ủ chặt phần rễ, hạn chế chất tự do ngấm vào đất sạch.
- Theo dõi định kỳ sau 6–12 tháng. Để đánh giá hiệu quả cải tạo và điều chỉnh kỹ thuật.
Kết luận
Sầu riêng nhiễm cadimi là rào cản chủ yếu khiến trái xanh Việt mất cơ hội xuất khẩu chất lượng cao, đồng thời đe dọa sức khỏe cộng đồng.
Vì vậy, nhà vườn cần kiểm soát cadimi trong đất, trong cây bằng cách:
- Kiểm nghiệm đất/vườn phân vùng trồng
- Sử dụng phân bón đạt chuẩn an toàn
- Thực hiện kỹ thuật GAP/VietGAP từ gốc đến trái
- Cải tạo triệt để nếu phát hiện vùng nhiễm
Chỉ khi kiểm soát tồn dư cadimi, trái ăn ngon và an toàn, chúng ta mới giữ được thương hiệu xanh. Hướng tới thị trường xuất khẩu bền vững toàn cầu.
Mời bà con xem thêm các bài viết kỹ thuật khác TẠI ĐÂY.
Nếu Quý bà con cần hỗ trợ thêm kỹ thuật cây trồng. Hãy liên hệ cho chúng tôi qua Fanpage hoặc hotline 0901.21.25.26.
Vinasa luôn sẵn sàng hỗ trợ tư vấn kỹ thuật miễn phí cho bà con trong quá trình chăm sóc cây trồng.
