Nhãn Đồng Tháp mùa dịch từng rơi vào cảnh “được mùa mất giá”, hàng trăm tấn không tìm được đầu ra vì giãn cách xã hội và đứt gãy chuỗi cung ứng. Thế nhưng sau khó khăn, câu chuyện về người nông dân, HTX và những chiến dịch “giải cứu nông sản” đã giúp nhãn Đồng Tháp không chỉ trụ vững, mà còn khẳng định vị thế trên thị trường trong và ngoài nước.
Vị ngọt đặc trưng của nhãn Đồng Tháp
Nhãn Đồng Tháp, đặc biệt là vùng Châu Thành – Cao Lãnh, nổi bật với giống nhãn Idor, nhãn tiêu da bò có đặc điểm: cơm dày, hạt nhỏ, vị ngọt thanh mát, mùi thơm dịu nhẹ. Chính điều này giúp nhãn nơi đây luôn được đánh giá cao trên thị trường. Nhất là khi được canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP và hữu cơ.
Tổng diện tích trồng nhãn toàn tỉnh khoảng 4.000 ha, với sản lượng hàng chục nghìn tấn mỗi năm. Nhờ đó trở thành một trong những cây ăn trái chủ lực của Đồng Tháp.
Mùa dịch COVID-19: Nhãn đầy, thương lái vắng
Trong thời điểm giãn cách do đại dịch COVID-19, nhãn Đồng Tháp mùa dịch đối mặt với nhiều thử thách:
- Hàng ngàn tấn nhãn chín rộ không thể vận chuyển ra khỏi vùng.
- Thương lái ngưng mua, doanh nghiệp xuất khẩu ngừng hoạt động.
- Giá nhãn sụt giảm mạnh, có lúc chỉ còn 4.000 – 5.000đ/kg, không đủ bù chi phí đầu tư.
- Người nông dân buộc phải chặt bỏ cây, hoặc bán tháo để “vớt vát vốn”.
“Một năm có một mùa nhãn, bán 5.000 – 6.000 đồng một ký mà không ai mua. Nguy cơ tôi bị mất trắng với số nhãn này và sắp tới không biết lấy gì mà sống”, bà Khỏi buồn bã nói.
Quá lứa thu hoạch, nhiều trái nhãn trên cành đã bị hư, nứt trái.
Với loại nhãn tơ, theo tính toán của bà Khỏi, nông dân mất 6-7 tháng với hàng chục công đoạn xử lý ra đọt, ra hoa, nuôi trái. Với nhãn già trên 10 năm tuổi, chu kỳ lấy trái kéo dài 13-14 tháng. Giá thành mỗi ký nhãn đã 8.000 đồng, nếu giờ may mắn được thương lái mua giá 5.000 – 6.000 đồng, bà vẫn lỗ hơn 10 triệu đồng, chưa tính công chăm sóc 6-7 tháng.
Bà Khỏi cho biết từng tính đến phương án tự thu hoạch chở sang các vựa ở huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang bán. Nhưng do ấp An Hòa nằm trong vùng phong tỏa phòng dịch, “nội bất xuất, ngoại bất nhập” nên bà đành bó tay.
Cù lao nhãn An Hoà là nơi tập trung 60 ha nhãn, trong tổng số gần 800 ha của toàn huyện Châu Thành. Thời hoàng kim, cù lao còn được biết đến với tên gọi “cù lao nhãn triệu USD”. Nhãn (giống nhãn Thái) mang lại thu nhập “khủng” cho người trồng vì chất lượng vượt trội, được thị trường khó tính như Mỹ, châu Âu cấp mã số vùng trồng để xuất khẩu. Trong tình hình Covid-19 diễn biến khó lường, nhãn cũng như nhiều nông sản khác đang có giá cả bấp bênh.
Anh Phạm Văn Nguyên cho biết giá bán dưới 8.000 một ký, trong khi chi phí sản xuất tăng, vụ này gia đình anh lỗ nặng.
Chiến dịch giải cứu & mô hình chuyển mình
Trước thực trạng đó, nhiều HTX, nhóm thiện nguyện và sàn TMĐT đã vào cuộc. Các mô hình tiêu thụ nông sản qua mạng xã hội, livestream bán hàng, hoặc gói combo nông sản “từ vườn đến bếp” giúp phần nào giải cứu hàng trăm tấn nhãn.
Đặc biệt, Đồng Tháp đã nhanh chóng chuyển hướng:
- Hỗ trợ nông dân tiêu thụ nội địa qua sàn TMĐT (Postmart, Voso, Foodmap…)
- Tập huấn nông dân sử dụng mạng xã hội để tự bán sản phẩm
- Đẩy mạnh chế biến nhãn sấy, long nhãn, siro nhãn… nhằm kéo dài thời gian bảo quản và giá trị gia tăng.
Những nhà vườn trồng nhãn may mắn tìm được đầu ra trong thời điểm này nhưng giá cũng rất thấp, chỉ 8.000 đồng một kg.
Sau dịch: Cơ hội vươn xa cho nhãn Đồng Tháp
Vượt qua mùa dịch, nhãn Đồng Tháp ngày càng được chú trọng đầu tư về quy trình sản xuất sạch, truy xuất nguồn gốc và liên kết tiêu thụ ổn định. Nhiều mô hình liên kết đã đưa nhãn vào chuỗi siêu thị, xuất khẩu sang Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản… nhờ đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng và an toàn thực phẩm.
Sự chuyển mình mạnh mẽ sau đại dịch là minh chứng rõ ràng rằng: nông sản Việt, nếu được tổ chức bài bản và ứng dụng công nghệ, hoàn toàn có thể trụ vững và phát triển bền vững trước bất kỳ biến động nào.
Kết luận
Nhãn Đồng Tháp mùa dịch không chỉ là câu chuyện về một loại trái cây đặc sản. Mà còn là minh chứng sống động cho sự kiên cường, sáng tạo của người nông dân và chính quyền địa phương trong giai đoạn khó khăn. Từ đó, mở ra hy vọng về một nền nông nghiệp thông minh, chủ động thị trường và gắn bó chặt chẽ hơn với người tiêu dùng.
Bà con xem thêm một số bài viết khác tại đây.
Nguồn: Tintucnongnghiep
